นิวยอร์ก, 2 พฤษภาคม 2568 – ประเทศไทยได้จัดการประชุมระดับสูงในหัวข้อ “บทบาทเสริมของความพยายามระดับภูมิภาคต่อระบบการลดอาวุธและการไม่แพร่ขยายอาวุธระหว่างประเทศ” (Complementary Role of Regional Efforts to International Disarmament and Non-Proliferation Regime) เพื่อประเมินบทบาทของเขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์ในการสนับสนุนสนธิสัญญาไม่แพร่ขยายอาวุธนิวเคลียร์ (Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons: NPT) และกลไกสำคัญอื่นๆ ด้านการลดอาวุธ ระหว่างการประชุมคณะกรรมการเตรียมการครั้งที่ 3 สำหรับการประชุมทบทวนสนธิสัญญา NPT ปี 2569 (NPT PrepCom III)

นายเชิดชาย ใช้ไววิทย์ เอกอัครราชทูตผู้แทนถาวรไทยประจำสหประชาชาติ ณ นครนิวยอร์ก กล่าวเปิดการประชุมฯ ว่า “ในขณะที่ความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์และความเสี่ยงด้านอาวุธนิวเคลียร์ทวีความรุนแรงขึ้น การหารือในครั้งนี้จะช่วยกำหนดแนวทางร่วมกันเพื่อการประชุมทบทวนสนธิสัญญา NPT ในปีหน้า” และเน้นย้ำถึงความสำคัญของความร่วมมือระดับภูมิภาค โดยชี้ให้เห็นว่าเขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์ช่วยสร้างความไว้วางใจระหว่างประเทศ ขณะเดียวกันก็เสริมความแข็งแกร่งให้กับพันธกรณีภายใต้สนธิสัญญา NPT สนธิสัญญาห้ามอาวุธนิวเคลียร์ (TPNW) และสนธิสัญญาห้ามทดลองนิวเคลียร์โดยสมบูรณ์ (CTBT) ซึ่งสอดคล้องกับเป้าหมายระดับโลก เช่นข้อ 25 ของ Pact for the Future

การประชุมครั้งนี้รวบรวมผู้เชี่ยวชาญและตัวแทนจากเขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์ หน่วยงานสหประชาชาติ สถาบันวิชาการ และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียหลัก เพื่อพิจารณาว่าข้อริเริ่มระดับภูมิภาคสามารถเสริมสร้างความพยายามลดอาวุธทั่วโลกและส่งเสริมการเจรจาอันเป็นประโยชน์ระหว่างรัฐที่มีอาวุธนิวเคลียร์ (NWS) กับสมาชิกเขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์ได้อย่างไร โดยการอภิปรายมุ่งเน้นการเสริมประสิทธิภาพของกรอบความร่วมมือเหล่านี้เพื่อยกระดับการปฏิบัติตามข้อตกลงที่มีอยู่และเตรียมความพร้อมสำหรับการประชุมทบทวนสนธิสัญญา NPT ปี 2569 ให้ประสบความสำเร็จ

ผู้ร่วมอภิปรายต่างเน้นย้ำถึงบทบาทของความร่วมมือระดับภูมิภาคในการลดอาวุธทั่วโลก โดย H.E. Mr. Flávio Roberto Bonzanini (OPANAL) ยกย่องบทบาทบุกเบิกของภูมิภาคลาตินอเมริกาผ่านสนธิสัญญา Tlatelolco นางฉัตรวดี จินดาวงศ์ (กรมอาเซียน กระทรวงการต่างประเทศ) นำเสนอความคืบหน้าของสนธิสัญญาเขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (SEANWFZ) และเรียกร้องให้รัฐที่มีอาวุธนิวเคลียร์มีส่วนร่วมอย่างแข็งขันมากขึ้น Professor William Potter (Center for Non-proliferation Studies) วิเคราะห์บทบาทของ NWFZs ในการแก้ไขภาวะชะงักงันของความร่วมมือพหุภาคี Mr. Cristian De Francia (IAEA) อธิบายความเชื่อมโยงทางกฎหมายระหว่างกรอบความร่วมมือระดับภูมิภาคและระหว่างประเทศ Mr. Brady Mabe (ICRC) เน้นย้ำถึงความจำเป็นด้านมนุษยธรรมในการเสริมสร้างเขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์

การประชุมครั้งนี้จัดโดยคณะผู้แทนถาวรประเทศไทยประจำสหประชาชาติ เพื่อย้ำถึงความสำคัญของความร่วมมือพหุภาคีในการลดความเสี่ยงจากอาวุธนิวเคลียร์และก้าวสู่โลกที่ปลอดภัยยิ่งขึ้น